Pankreatit; pankreasın belirli nedenlerden dolayı oluşan yangısıdır ve akut veya kronik şekilde olabilmektedir. Sıklıkla akut gastroenterit belirtileri ile örtüşen IBD’de (Inflammatory Bowel Disease), gastrointestinal tıkanmalarda, peritonitte veya akut böbrek yetmezliğinde çeşitli klinik belirtilerle ilişkilidir.
Akut pankreatit; orta ile şiddetli pankreas nekrozu, ödem veya kanama ile ilgili bir nötrofil infiltrasyonu ile karakterizedir.
Kronik pankreatit; geri dönüşü olmayan hasar ile ilişkili fibrozis ile karakterizedir. Sonunda diabetes mellitus ve/veya ekzokrin pankreas yetersizliğine yol açabilir. Kronik olgular sık olarak hafif belirtilere sahipken, akut olgular en sık şiddetli belirtilere sahiptir.
Klinik bulgular şiddet derecesine göre akut gastroenterit, gastrointestinal obstrüksiyon, peritonit ve akut böbrek yetmezliği ile örtüşmektedir. Patognomik bulguları yoktur. Fiziksel muayenede anoreksi, uyuşukluk, kusma (kedilerde %53), ateş, hipotermi, ishal ve şiddetli karın ağrısı görülebilir. Bazı vakalarda pankreas büyür ve palpasyonda hissedilebilir hale gelir.  Nadiren periduktlarda oluşan yangı sırasında safra kanallarının kısmi veya tam olarak tıkanması; ikterusa ve toplam bilirubin konsantrasyonunda artışa neden olabilir.
Tanı:
Hematolojik bulgular: Olguların %55'inde sola kaymış bir nötrofili, %59'unda trombositopeni görülmüştür. Bu bulgular yaygın intravasküler koagülasyonun erken bir göstergesi olabilmektedir. Diğer hematolojik değişiklikler sıvı kaybına ve hemokonsantrasyona sebep olmaktadır.
Biyokimyasal bulgular: Azotemi, yüksek karaciğer ve pankreas enzimleri, hiperbilirubinemi, hiperglisemi, hipokalsemi ve hiperlipidemi.
Pıhtılaşma testi: Vakaların %61’inde anormal pıhtılaşma fonksiyonu test sonuçları gözlemlenmiştir.
Abdominal radyografi: Abdomen kranialinde detay kaybı veya kitle görülebilir. İçirilen baryum sülfat solüsyonunun mideden proksimal duodenuma geçişinde gecikme olabilir. Akut pankreatitte plevral efüzyon şekillenebilir.
Abdominal ultrasonografi: Pankreatik tanısında radyografi den çok daha iyi sonuç verir. Elde edilen sonuçlar nonspesifik olsa da diğer hastalıkları ekarte etmek için faydalı olacaktır. Akut vakalarda genişlemiş bir hipoekoik pankreas, genellikle peripankreatik yağ nekrozuna bağlı hiperekoik bir alanla çevrilidir. Periton sıvısı görülebilir ve ultrason eşliğinde abdominosentez analiz için yararlı olabilir. Homojen olmayan kitleler gözlenebilir. Bazı durumlarda biliyer obstrüksiyon mevcut olup şişkin bir safra kesesi görülmektedir.
Histoloji: Pankreatit tanısı için altın standart olarak kabul edilir ve akut pankreatit ile kronik pankreatit arasında ayrım yapmak için tek yoldur.
Tedavi:
Pankreatit için spesifik bir tedavi yoktur. Pankreatik sekresyon problemleri ve ileri derece pankreatit durumunda proteazların hücre aktivasyonunu inhibe etmeyi amaçlayan tedaviler önemlidir. Destekleyici bakım zorunludur.