Son günlerde ülkemiz ve tüm Dünyada gündemde olan Coronavirus’un insalarda yol açtığı enfeksiyon aslında yeni olmamakla birlikte ilk defa 1960’larda tanımlanmıştır. 2002 yılında Çin’de ortaya çıkan SARS-CoV dünya genelinde bir salgın oluşturarak 774 kişinin; 2012 yılında Suudi Arabistan’da ortaya çıkan MERS-CoV ise 24 ülkeye yayılarak yaklaşık 400 kişinin hayatanı kaybetmesine neden olmuştur. 2019-nCoV adı verilen ve Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan bu yeni Coronavirus’un Betacoronavirus 2b ailesinden olduğu belirlenmiştir. Bu virusun genetik dizilim verileri, 2019-nCoV ile Rhinolophus yarasalarında bulunan başka bir CoV arasında yakın ilişki olduğunu göstermektedir.

Coronaviruslar 4 ana grupta sınıflandırılmaktadır (Alfa, Beta, Gama, Delta). Bu virus insan, yabani ve evcil hayvanlarda (kedi, köpek, yarasa, deve, inek, domuz, kemirgen, kanatlı…) görülmektedir. Evcil hayvanlarda bulunan coronavirusun insanlara bulaştığı ile ilgili herhangi bir bilimsel veri bulunmamaktadır.

2019-nCoV alt solunum sisteminde enfeksiyona ve pnömoniye neden olmaktadır. Ortay çıkan ilk vakaların deniz ürünleri pazarı ile bağlantılı olduğu, ancak orada bulunmayan kişilerde de hastalığa rastlanılması nedeniyle; insandan insana bulaşmanın gerçekleşebilediği fark edilmiştir. Bu bulasmanin virusun virusun mutasyona ugramasinin sonucunda oldugu dusunulmektedir. Hastalığın kuluçka süresinin 2-14 gün olduğu düşünülmektedir ancak virusun bulaştırıcılık süresi ve dış ortamda dayanama süresi henüz bilinmemektedir.

Hastalığın klinik bulguları arasında ateş, öksürük, solunum güçlüğü görülmektedir. İlerleyen olgularda zatürre, akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve ölüm şekillenebilir. 

Korunmak için yapılması gerekenler nelerdir? 

Șu anda 2019-nCoV enfeksiyonunu önleyecek herhangi bir aşı bulunmamaktadır. Virus saçılımı ve enfeksiyonu önlemek için yapılması gerekenler şunlardır: 

• Hastalar kalabalık ortamda bulunmamalı, kalabalık ortamda bulunmaları gerekiyorsa basit cerrahi maske kullanmalıdır.
• El hijyenine çok dikkat edilmelidir (eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve su yoksa gözle görülür kirlenme yoksa alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalıdır).
• Eller yıkanmadan gözlere, buruna ve ağıza dokunulmamalıdır.
• Solunum yolu hastalığı belirtileri (öksürük, hapșırık, nefes darlığı vb.) olan hastalarla maskesiz yakın temastan kaçınılmalıdır.
• Öksürürken ve hapșırırken ağız ve burun mendille kapatılmalı, ardından mendil çöp kutusuna atılarak eller yıkanmalı, mendil yoksa ağız ve burun dirseğin ön yüzüyle kapatılmalıdır.
• Sık kullanılan nesneler ve yüzeyler temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
• Hasta kișilerin havlu gibi kișisel eșyaları ortak kullanılmamalıdır.

Kaynaklar: 

1. https://www.oie.int/scientific-expertise/specific-information-and-recommendations/questions-and-answers-on-2019novel-coronavirus/?fbclid=IwAR0HtQNQloInGvM7Xzfg1qeeIukZqYTmXRWtXgSWh8sghzw0cs2voXT0MGI
2. https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
3. http://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=bffe89ae-3ea2-11ea-a1a2-6d7c2a5a4754
4. Benvenuto et al., 2020, The 2019‐new coronavirus epidemic: evidence for virus evolution, Journal of Medical Virology ( https://doi.org/10.1002/jmv.25688)